Koelvloeistof (coolant), ook wel antivries genoemd, speelt een sleutelrol in de werking van de automotor. Zonder koelvloeistof raakt de motor binnen een minuut oververhit. En het moet geschikt zijn, anders is corrosie van motoronderdelen, uitval van de pomp, radiator en andere onderdelen onvermijdelijk.
In dit geval kun je het antivriesmiddel kapot laten gaan als je koelvloeistof aan het expansiereservoir toevoegt die niet compatibel is met het antivriesmiddel. Daarom leggen we je vandaag uit welke antivriesmiddelen met elkaar gemengd kunnen worden zonder vervelende gevolgen. Niet alles is zo eenvoudig als het lijkt.
Wanneer antivries mengen
Het antivriespeil in de motor kan aanzienlijk dalen. De redenen hiervoor zijn zeer uiteenlopend: een lek in de radiator, een kapotte mof, een storing in de pomp of thermostaat, waardoor de koelvloeistof gaat koken en vervolgens uit het systeem lekt.
Je kunt zonder standaard antivries komen te zitten (de antivries die oorspronkelijk in het systeem is gedaan). Het is niet aannemelijk dat je die in de dichtstbijzijnde winkel kunt vinden. Dan rijst de vraag: kan antivries worden gemengd om de reis voort te zetten?
Een soortgelijke situatie doet zich voor wanneer je een tweedehands auto koopt en het koelvloeistofpeil in de tank onder de minimummarkering ligt, maar je geen informatie hebt over de vloeistof die in het systeem is gedaan.
In de praktijk, wanneer er koelvloeistof moet worden toegevoegd aan het expansiereservoir, gaan veel mensen naar de winkel en kopen koelvloeistof in dezelfde kleur als die in de auto. Dit is de verkeerde aanpak. Er is geen garantie dat je een vloeistof koopt die niet schadelijk is voor je auto.
Eigenschappen en soorten antivries
De kleur van de antivries zegt niets over het type. Blauwe, groene of rode antivries bevat een kleurstof die fabrikanten willekeurig toevoegen om het gemakkelijker te maken het vloeistofpeil te controleren en te kijken of er lekkages zijn. Bovendien is koelvloeistof gekleurd om verwarring met drank te voorkomen, omdat het giftig is. Helaas is er geen duidelijke wereldwijde standaard voor de kleurclassificatie van antivries.
De eigenschappen van antivriesmiddel zijn niet afhankelijk van de kleur. Naast polyatomische alcoholen, op basis waarvan een oplossing als antivries wordt aangeduid, bevatten koelmiddelen tal van additieven. Deze additieven verminderen de negatieve effecten van koelvloeistof op aluminiumlegeringen, koper, staal en rubberen onderdelen. Deze additieven verminderen het risico op metaalcavitatie en verbeteren de warmteoverdracht in de motor. Deze componenten, die een bedrijfsgeheim blijven van elke fabrikant, bepalen de basiseigenschappen van antivries. Daarom is het antwoord op de vraag “Kun je antivries van verschillende fabrikanten met dezelfde kleur mengen?” duidelijk: dat kun je beter niet doen.
Voor meer informatie over de samenstelling, eigenschappen, soorten antivries en hun classificatie verwijzen we je naar onze gedetailleerde gids. Kortom, antivriesmiddelen zijn anorganisch, organisch (carboxylaat), hybride en lobrid. En ze kunnen niet allemaal veilig gemengd worden.
De belangrijkste leidraad bij het kiezen van antivries is de autofabrikant. De handleiding van de auto specificeert het type antivries dat in de fabriek is afgevuld, evenals de tolerantie (alfanumerieke code) die aanwezig moet zijn in de aanbevolen hoeveelheid om de vloeistof te vervangen. Alle grote autofabrikanten hebben dergelijke toleranties. Je moet dus in de winkel op de bus antivries zoeken naar een indicatie van de vereiste tolerantie. En het heeft geen zin om de verkoopmedewerker vragen te stellen als “Kun je rode antivries mengen met groene?”.
Vandaag de dag wordt bijvoorbeeld de classificatie die de VAG Group gebruikt voor de koelvloeistoffen die ze gebruikt steeds algemener. De hybride antivries die Volkswagen tot 2012 gebruikte, heet bijvoorbeeld G11 en is groen van kleur. De organische antivriesmiddelen G12 en G12+ zijn rood. En de lobrid antivriesmiddelen G12++ en G13, die tegenwoordig door de Duitse groep worden gebruikt, zijn paars. Andere fabrikanten verkopen dezelfde lobrid-koelvloeistoffen echter onder verschillende merknamen in geel of oranje.
Het is niet ongewoon om in auto-onderdelenwinkels een vitrine tegen te komen met drie verschillend gekleurde antivriesverpakkingen van dezelfde fabrikant met hetzelfde etiket, bijv. G12 +. In deze situatie is de kleur van de vloeistof niets meer dan een reclame- of marketingtruc. Kun je verschillende kleuren antivries mengen? Soms wel, en hier wordt uitgelegd waarom.
Welke antivriesmiddelen zijn niet compatibel
Antivriesmiddelen met dezelfde kleur hebben alleen de voorkeur als de vloeistof in het expansievat transparant en homogeen blijft. Dit maakt het gemakkelijker om de kwaliteit en prestaties te controleren. En je moet een antivriesmiddel kiezen volgens het etiket.
Ethyleenglycol antivries van klasse G11 bevat anorganische corrosieremmers. Deze additieven worden gebruikt ter preventie, maar ze kunnen roest die zich al gevormd heeft niet verwijderen. Daarom is het raadzaam om G11 antivries te gebruiken in relatief nieuwe auto’s waarbij de elementen van het koelsysteem nog niet zijn gecorrodeerd. G11 is geschikt voor een auto met een koperen of messing radiateur. En een nieuwe auto met een aluminium radiator mag niet worden gevuld met koelvloeistof met het label G11. Koelvloeistof van deze klasse is gemakkelijk te herkennen aan de labels “Traditionele koelvloeistoffen”, “Conventionele koelvloeistoffen” en “IAT”.
Koelvloeistoffen uit de G12- en G12+-serie zijn ook ethyleenglycol, maar al gecarboxyleerd – met organische corrosieremmers. Ze worden beschouwd als geavanceerder dan G11. G12 antivries werkt op roestvlekken en voorkomt dat ze zich verder verspreiden. Kenmerken van dergelijke samenstellingen zijn een effectievere warmtegeleiding en een langere levensduur. Dergelijke samenstellingen zijn optimaal voor auto’s met krachtige motoren, die meer worden blootgesteld aan hitte. Het wordt niet aanbevolen om antivriesmiddelen uit de G11-serie te mengen met een serie van G12 en G12 +, aangezien er een risico bestaat op een chemische reactie met een verlies van de operationele eigenschappen van de koelvloeistof.
De G12 + +-markering wordt toegepast op antivries met Lobrid ethyleenglycol. Deze bevatten zowel organische corrosieremmers als siliciumverbindingen. In theorie blijft antivriesmiddel G12++ tot wel tien jaar bruikbaar.
De modernste antivriesmiddelen zijn propyleenglycol of lobriden van de tweede generatie met de aanduiding G13. Ze worden ook wel Multifreeze-vloeistoffen genoemd. Het zijn meestal ook hybride vloeistoffen die anorganische en organische componenten bevatten. Daarom kunnen deze samenstellingen in theorie veilig worden toegevoegd aan elk antivriesmiddel indien nodig – vandaar de naam. Vanwege de hoge kosten van dergelijke koelmiddelen is dit echter niet redelijk.
Voor een beter overzicht vind je hieronder een compatibiliteitstabel om je te helpen begrijpen welke antivriesmiddelen gemengd kunnen worden. Vergeet echter niet dat experts over het algemeen niet aanraden om antivriesmiddelen te mengen zonder acute noodzaak. De additiefsamenstelling van elke antivries is fabrikantspecifiek. Er zijn geen garanties dat gemengde vloeistoffen, zelfs van hetzelfde type, geen chemische reactie zullen ondergaan.
Denk eraan: G11 antivries kan niet worden gemengd met de samenstellingen van de G12 en G12+ serie. Terwijl de geavanceerde koelvloeistoffen – G12++ en Multifreeze – universeler zijn en theoretisch geschikt zijn voor het bijvullen van het expansiereservoir van bijna elke auto. In noodgevallen kun je organische koelvloeistoffen toevoegen aan G13 antivries, hoewel ze niet de beste optie zijn om bij te vullen vanwege de hoge kosten.
De goedkoopste OL onder de merknaam TOSOL kun je beter helemaal niet gebruiken vanwege de onvoorspelbaarheid van de samenstelling bij het mengen. Voor het bijvullen moet water worden gebruikt. Als je je afvraagt of je bijvoorbeeld groene en blauwe antivries kunt mengen nadat je een gebruikte auto hebt gekocht – deze kleuren kunnen heel goed TOSOL zijn, het is beter om het te vervangen door een modern PB.
Tabel met compatibiliteit van antivries
En nog een nuttig advies van experts. Als het PB moet worden bijgevuld in een relatief kleine hoeveelheid van 200-300 gram, dan kun je het beste gewoon gedestilleerd water gebruiken. Dit zal zeker geen chemische reactie in het antivriesmiddel veroorzaken, maar de eigenschappen ervan slechts licht aantasten.
In noodgevallen kun je er ook gewoon water bij gieten. Als zo’n “cocktail” echter niet op tijd wordt vervangen door een nieuw en schoon antivriesmiddel, bestaat het risico dat de minerale bestanddelen die erin worden afgezet, negatieve processen in het hele systeem op gang brengen.
Wat gebeurt er als je de verkeerde antivries gebruikt
Je hebt je al gerealiseerd dat het willekeurig combineren van koelvloeistoffen van verschillende fabrikanten en met verschillende chemische eigenschappen tot negatieve gevolgen kan leiden. Wat gebeurt er als je antivries mengt met een ongeschikte samenstelling van een ander merk? Het eerste symptoom dat kan worden herkend is een neerslag. Bij het mengen van incompatibele koelvloeistoffen slaat een suspensie van kleine deeltjes neer, die zich afzetten op de binnenoppervlakken van het koelsysteem en de kanalen verstoppen.
De aanslag en het sediment die in het systeem worden gevormd, hebben een schurend effect op de inwendige oppervlakken van de motor en de leidingen, pomp en andere onderdelen. Het mengen van antivries kan de prestaties van de koelvloeistof sterk verminderen. De uiteindelijke samenstelling verliest de nodige thermische geleidbaarheid en het bedrijfstemperatuurbereik wordt kleiner. Als gevolg daarvan raakt de motor oververhit in de hitte en zijn er mogelijk problemen met het starten van de motor in de winter.
Symptoom, waarvan de detectie vereist dat het koelcircuit snel wordt doorgespoeld en het antivriesmiddel wordt vervangen door een nieuwe vloeistof – verlies van transparantie en verkleuring van het antivriesmiddel naar een vuile grijze of bruine kleur. Troebelheid van de koelvloeistof na het bijvullen met een vreemd antivriesmiddel zorgt ervoor dat het proces van kalkaanslag en sedimentvorming begint.
Een ander duidelijk extern teken van incompatibiliteit van de gebruikte antivries is schuimende koelvloeistof. Het antivriesmiddel begint uit het expansievat te lekken in de vorm van een bruine massa. Schuim in het koelcircuit geeft aan dat de motor gevuld is met twee elkaar uitsluitende antivriesmiddelen en dat de warmte-uitwisselingsprocessen in het systeem onderbroken zijn.
Kortom, als je onderweg de vereiste hoeveelheid koelvloeistof hebt aangevuld met antivries van een andere fabrikant, OL van een andere serie of helemaal geen water, dan heb je in ieder geval goed gehandeld. Dit is nog altijd beter dan de motor helemaal niet te koelen. Als de bovenstaande symptomen zich echter voordoen – afzettingen, schuim of een aanzienlijke kleurverandering – moet je contact opnemen met een autoservicebedrijf om het koelsysteem door te spoelen en de koelvloeistof volledig te vervangen.
Sommen
- De kleur zegt niets over de samenstelling van de antivries en je moet je er niet op richten, maar op het type koelvloeistof en de tolerantie van de autofabrikant.
- Als je een moderne auto hebt (niet ouder dan 10 jaar), is deze hoogstwaarschijnlijk gevuld met G12/G12+ antivries. Het kan met hetzelfde worden gemengd, maar niet met G11.
- Er zijn universele antivriesmiddelen G12++ en hoger: ze zijn duur, maar kunnen aan elke andere koelvloeistof worden toegevoegd.
- Vergeet niet dat je altijd gedestilleerd water kunt toevoegen. Dit is zo veilig mogelijk qua compatibiliteit. In kleine hoeveelheden (tot 300 g) verandert het praktisch niets aan de eigenschappen van de antivries.